Open brief aan de dagelijkse en algemene besturen van de provincie Zuid-Holland, de gemeente
Hoeksche Waard, het waterschap Hollandse Delta en de directie van het Wegschap Tunnel Dordtse
Kil.
Geachte bestuurders,
Met de aanleg van het nieuwe fietspad tussen de rotonde in de N217 en de Kiltunnel bij ’sGravendeel is een mooie verbinding voor het langzaam verkeer gerealiseerd. Ook in mijn ogen een
belangrijke ontwikkeling en ik zie in de praktijk dat er veelvuldig gebruik van gemaakt wordt door
fietsers en wandelaars.
Het is echter treurig te moeten constateren dat de aanleg voor 100 % ten koste ging van de natuur.
Dit terwijl het al dramatisch gesteld is met de biodiversiteit. Om een voorbeeld te noemen: 55 % van
de 359 wilde bijensoorten in ons land staat op de rode lijst. Die raken we kwijt als we niet oppassen.
Voor andere groepen dieren geldt een soortgelijk verhaal..
Iedereen betrokken, niemand verantwoordelijk?
Ongeveer een half jaar heb geprobeerd helderheid te krijgen over wie verantwoordelijk is voor de
aanleg van het fietspad. Dat is maar ten dele gelukt. Volgens mij zou dat een overheid moeten zijn,
maar transparantie is ver te zoeken. Het beeld is nu dat de gemeente Hoeksche Waard verzocht heeft
om de aanleg van het fietspad. De provincie Zuid-Holland is betrokken omdat het een provinciale weg
betreft en zij voor een deel beheerder van het fietspad wordt. Het waterschap Hollandse Delta is of
wordt ook beheerder van een deel van het fietspad en is verantwoordelijk voor een deel van de
bomen. Verder is zij vergunningverlener voor het watersysteem.
Het Wegschap Tunnel Dordtse Kil zou opdrachtgever zijn. De Omgevingsdienst Haaglanden geeft
goedkeuring aan de kap van bomen. De Omgevingsdienst Zuid-Holland controleert of de
herplantplicht naar behoren wordt uitgevoerd. Uiteindelijk is de verantwoordelijkheid doorgeschoven
naar de aannemer. Die moest zorgen voor de nodige vergunningen en de naleving daarvan. Een woud
van instanties en niemand bekommert zich kennelijk om het belang van biodiversiteit.
Waardevolle berm weg, zorgplicht?
Er was een brede berm met een gevarieerde plantengroei en een daaraan gekoppeld insectenleven.
Die ligt nu voor het overgrote deel onder het asfalt. Een aderlating voor de biodiversiteit. Op mijn
vraag aan de provincie naar de compensatie hiervoor kwam als antwoord, dat er geen wettelijke
verplichting is om biodiversiteit in groene bermen te compenseren.
Langs deze weg wil ik er op wijzen dat er al ongeveer een kwart eeuw een wettelijke zorgplicht
bestaat. Oorspronkelijk in Flora en Faunawet, nu in Wet Natuurbescherming en straks in de
Omgevingswet. Ingevolge artikel 1.11 van de Wet Natuurbescherming dienen handelingen die
nadelige gevolgen hebben voor in het wild levende planten en dieren en hun directe leefomgeving
achterwege te blijven en als dat redelijkerwijs niet kan worden gevergd, moeten die gevolgen zoveel
mogelijk worden voorkomen, beperkt of ongedaan gemaakt. Bij de aanleg van het fietspad is daar
helemaal niets van terecht gekomen.
Watersysteem, gemiste kans.
Er lagen kansen om bij de noodzakelijke aanpassing van het watersysteem iets in positieve zin te doen
voor waterkwaliteit, biodiversiteit in het water en op de oevers. Door de toename van het verharde
oppervlak moest extra open water gegraven worden. Het waterschap gaf hier vergunning voor en de
ecologen binnen het waterschap weten als geen ander hoe je een watergang moet aanleggen zodat
deze gaat bijdragen aan waterkwaliteit en biodiversiteit. Helaas is deze kennis niet gebruikt. In de
verleende vergunning werd geen enkele kwaliteitsvoorwaarde gesteld. De nieuw gegraven
watergangen hebben steile oevers en het water heeft onvoldoende diepte voor een redelijke
waterkwaliteit. Daar komt nog bij dat ook dit weer ten koste ging van het bestaande natuurlijk groen.
Bomen kappen om te compenseren voor gekapte bomen.
Voor de aanleg van het fietspad moest een deel van een houtopstand gekapt worden. De aannemer
deed hiervoor een melding bij de Omgevingsdienst Haaglanden. Zo’n melding is een formaliteit en
komt niet in de openbaarheid. Je merkt het pas als de bomen weg zijn. Er werden 800 m2
houtopstand met 30 bomen gekapt. Er kwam ook een herplantplicht en de Omgevingsdienst ZuidHolland Zuid moet toezien op de naleving daarvan.
Helaas komen er geen bomen terug. In plaats daarvan komt er een zoom van struiken rond de
resterende houtopstand. Dat geeft een meerwaarde voor biodiversiteit is de redenering. Dat klopt
ook wel, maar het lijkt wel erg sterk op een doelredenering om zo weinig mogelijk vierkante meters
voor biodiversiteit te bestemmen. Daar komt bij dat de rand van struiken is er al voor een groot deel
is. Die is in de loop van de ontwikkeling van de houtopstand van nature ontstaan. Het is vooral
meerwaarde op papier. De verdwenen vierkante meters houtopstand komen dus niet terug en ook de
bomen niet. Sterker nog om de struiken te kunnen planten worden nog extra bomen gekapt.
Herdenkingsboom verdwenen.
Waar nu asfalt is, stond ook een bijzondere boom. Een Linde, geplant in 1999 door de
maatschappelijke organisaties in de Hoeksche Waard die zich inzetten voor het behoud van het
landschap in de streek. Dit landschap dreigde overloop gebied te worden voor Rotterdam met
havenindustrie en grootschalige woningbouw. Om het verzet hiertegen te markeren werden bij de
toegangen van de Hoeksche Waard in het kader van de landelijke actie “Trek de groene grens”
lindebomen geplant.
De 25 jarige Linde had best verplant kunnen worden, maar omzagen was gemakkelijker. En meestal
kraait er geen haan naar. Op mijn vraag om in de buurt een 25 jarige Linde terug te planten,
antwoordde de provincie dat ze in gesprek gaan met de gemeente Hoeksche Waard om na te gaan of
zij een nieuwe Linde willen planten.
Verzoek: herstel wat je kapot maakt!
Op basis van de informatie uit de vergunning van het waterschap, kom ik tot de inschatting dat
ongeveer 6000 m2 aan ruimte voor biodiversiteit is verdwenen. Ik verzoek U om Uw wettelijke
zorgplicht serieus te nemen en dit verlies te compenseren door circa 6000 m2 grond te verwerven en
te bestemmen voor biodiversiteit.
Verder verzoek ik U een ongeveer 25 jarige Linde te planten in de nabijheid van de Kiltunnel.
Joost Kievit MSc, voorzitter Water Natuurlijk Hollandse Delta en HWzoemt
Open brief Water Natuurlijk Hollandse Delta
