Slechthorendheid is een ramp. Daarover zijn de deelnemers aan enkele bijeenkomsten van het project Hoorwinst in de Huiskamers van de Wijk in `t Huys te Hoecke in Puttershoek en Heemzicht in Piershil het van harte eens.
Welzijnsmedewerkers Anita Doolaard in Heemzicht en Bas van der Plank in ´t Huys te Hoecke zijn enthousiast over de manier waarop de oudere slechthorenden reageren op de voorlichting. Zij constateren dat zij zelf ook veel hebben geleerd van de uitgewisselde ervaringen en de tips om de gevolgen van slechthorendheid te bestrijden.
Het is hun stellige voornemen om vaker iets te doen met en voor deze doelgroep en dit in hun werk te integreren. Anita Doolaard: ,,Een activiteit met een klein groepje, mensen die elkaar uit laten praten, elkaar de beurt geven, de tijd nemen en zorgen dat iedereen het gevoel heeft erbij te horen.´´
Geen taboe
Judith Bouwmeester van de GGD Zuid-Holland Zuid en Magdaleen Rietveld, ouderenadviseur van gemeente Hoeksche Waard, vertellen kort over de geschiedenis van het project Hoorwinst dat sinds 2018 loopt in samenwerking met het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam.
De kern van hun betoog: ,,Op slechthorendheid mag geen taboe rusten. Het is een normale slijtage waar iedereen op den duur in enige mate last van krijgt. Om dat over het voetlicht te brengen hebben wij een documentaire gemaakt, een boekje met vraaggesprekken met ervaringsdeskundigen en ansichtkaarten met tips.´´
Spelregels vaststellen
Ook tijdens de bijeenkomsten in de twee Huiskamers van de Wijk blijkt de lijst met tips erg nuttig: dicht bij elkaar zitten, goede akoestiek, geen ruis op de achtergrond, klein groepje, regelmatig controleren of iedereen verstaat wat er wordt gezegd, iemand aankijken als je tegen hem of haar praat, langzaam en duidelijk praten, de tijd nemen en iedereen de kans geven zijn verhaal te doen. Judith: ,,Spelregels vaststellen, hoe ga je met elkaar om, en je daaraan houden.´´
Bas van der Plank, welzijnsmedewerker in ´t Huys te Hoecke, zegt dat hij in korte tijd veel heeft geleerd over hoe slechthorendheid werkt en over hoe je daarmee moet omgaan. Daar was hij zich niet eerder van bewust. Volgens de twee welzijnsmedewerkers is dit kennis die van wezenlijk belang is voor de zorg voor slechthorende ouderen.
In koor constateren de deelnemers hoe lastig het is als het gehoor achteruit gaat, het steeds moeilijker wordt om spraak te verstaan, geen onderscheid meer te kunnen maken tussen gesprek en omgevingsgeluid. Slechthorende Luus van der Velden zegt: ,,De hersenen kunnen het dan niet meer bijhouden.´´
Eenzaamheid dreigt
Twintig kilometer verderop in Puttershoek komt hetzelfde aan de orde: De informatieverwerking gaat bij het ouder worden vaak langzamer, de spanningsboog wordt minder en als daar dan slechthorendheid bij komt neigen mensen ertoe sociaal inactief te worden. ,,Het sluipt erin´´, zegt Anita Doolaard, ,,Mensen laten verjaardagen lopen, gaan niet meer naar de bingo, verzuimen bij het breiclubje, trekken zich terug en eenzaamheid dreigt.´´
De bijeenkomsten worden opgeluisterd door verhalenvertellers van de Verhalenkaravaan. Anneke van den Berg in Piershil en Tiny Buissing in Puttershoek. Zij geven aan dat hun verhalen `echt zijn gebeurd, zullen gebeuren of gebeurd hadden kunnen zijn´. Tijdens het vertellen is het doodstil.
Tijdens het gesprek erna blijkt hoe moeilijk het is om niet door elkaar te praten. Soms gaat het goed en op zo´n moment zegt Wim Knippers: ,,Het valt me op dat jullie nu zo stil zijn. Tijdens het koffiedrinken kan ik vaak nog geen twee woorden zeggen. Dan is het net een kippenhok.´´
Het kan anders
Verhalenvertelster Tiny Buissing, zelf slechthorend, zegt tegen een oudere deelnemer aan de bijeenkomst die vertelt dat hij het niet erg vindt om niet meer naar de bingo te kunnen: ,,Dat vind je wel erg, je hebt je er alleen bij neergelegd dat het niet kan.´´ Magdaleen Rietveld: ,,Dat is een raak punt. Mensen laten het er vaak bij zitten omdat ze denken ik kan het niet horen, het is niet anders´. Maar wij denken dat het wel anders kan.´´
Het voorbeeld is dat van de meneer van 92 die de bingo niet meer bezocht. Hij had een keer aangegeven dat een scherm waarop het nummer zou verschijnen dat werd afgeroepen hem erg zou helpen. Daar is destijds niets mee gedaan. Ter plekke zocht Bas van der Plank op zijn telefoon en vond waar zo´n scherm te koop was. Hij beloofde dit aan te schaffen, waarop de 92-jarige zegt: ,,Ik zal het wel zien.´´
Op beide bijeenkomsten wordt onderstreept dat sociaal, fysiek en mentaal actief blijven van belang is. Judith en Magdaleen: ,,Bewegen is goed voor de hersenen. Inactiviteit leidt tot cognitieve teruggang en niet zelden tot de diagnose dementie. Er zijn hulpmiddelen die slechthorendheid bestrijden, maar eigenlijk is het sociale aspect nog belangrijker.´´