Zeven jaar geleden was de ‘essentaksterfte’ groot nieuws in Nederland en daarbuiten. De berichten waren verontrustend. Sommigen hadden het destijds over meer dan 90% aan zieke essen en er werd door enkelen zelfs hardop nagedacht over het kappen van zo’n beetje alle essen in ons land.
De regionale Bomenwerkgroep Fraxinus Excelsior herkende zich echter niet in dit doomscenario en zag helemaal niets in de massale kap van essen. En gelukkig besloten veel gemeenten en het waterschap destijds die gedachtengang van o.a. Staatsbosbeheer niet te volgen. Maar onderzoek was natuurlijk wel nodig om een beeld te krijgen van hoe het nu verder ging met de essentaksterfte ziekte. Daarom besloot de bomenwerkgroep om in totaal acht groepen essen van verschillende leeftijden en op verschillende locaties in de Hoeksche Waard in de gaten te gaan houden. Ondertussen is men wat dit betreft al toe aan het zesde jaar en de conclusies zijn ook na dit jaar positief. Al zes jaar is het beeld dat de meeste essen die zijn aangetast in stukken bos en bosplantsoenen te staan. Daarnaast zijn er bij de bomen die rond 1950 zijn aangeplant wel meer aantastingen te zien, maar dat lijkt mede veroorzaakt door de extreem warme perioden tijdens de afgelopen zomers. Die waren een aanslag op de conditie van met name essen (en andere bomen) op hogere dijken. De droogte en hitte zorgden er uiteraard voor dat zwakkere bomen het nog zwaarder kregen. Toch bleef ook daar de uitviel beperkt.
Groepen jonge essen zes jaar ziektevrij
De groepen essen die ‘Fraxinus Excelsior’ nu jaarlijks gaat bekijken en onderzoeken op de ziekte staan o.a. nabij ‘s-Gravendeel, langs de N217, nabij Heinenoord, Strijen en in Puttershoek. Er zijn ook na zes jaar nog groepen en groepjes essen waar geen zieke boom tussen staat. Althans, het is nergens zichtbaar aan de bladeren (die snel verdorren, meestal ergens bovenin de kroon) of aan dode takken. Langs de N217 in de buurt van ‘s-Gravendeel staan meerdere groepjes jonge essen en in die drie groepen, samen ruim veertig bomen, vond men dit jaar opnieuw geen nieuwe zieke exemplaren. Na zes jaar staat het aantal zieken bomen daar nu nog steeds op slechts één exemplaar. Het lijkt er steeds meer op dat sommige kweekvormen van de es maar beperkt vatbaar zijn voor essentaksterfte ziekte. Langs de dijken en op de geluidswal bij ‘s-Gravendeel staan wel een aantal slechte exemplaren, maar ook daar gaat het niet om grote aantallen.
En de zieke bomen zijn meest zaailingen van bomen die 55 en 60 jaar geleden zijn geplant. Dat er bij groepen bomen die zijn aangeplant tussen 2010 en 2014 nu al zes jaar geen zieke essen zijn bijgekomen is een duidelijk teken dat deze minder vatbaar zijn